Hiperkalsemi (Kalsiyum Yüksekliği)

Hiperkalsemi, kanda normalden yüksek seviyede kalsiyum bulunması durumudur. Kalsiyum, sinir ve kas fonksiyonları, kemik sağlığı ve kan pıhtılaşması gibi birçok önemli vücut fonksiyonunda rol oynar. Normal kalsiyum seviyesi, laboratuvarlara göre değişmekle birlikte genellikle 8.5 ile 10.5 mg/dL arasındadır. Bu değerin üzerindeki kalsiyum seviyesi hiperkalsemi olarak kabul edilir.

Nedenleri

Hiperkalseminin birçok farklı nedeni olabilir. En yaygın nedenleri şunlardır:

• Primer Hiperparatiroidizm: Paratiroid bezlerinin aşırı aktif olması ve çok fazla paratiroid hormonu (PTH) salgılamasıdır. PTH, kemiklerden kalsiyum salınımını artırır, böbreklerden kalsiyum geri emilimini teşvik eder ve bağırsaklardan kalsiyum emilimini artırır. (https://www.nedemek.page/kavramlar/hiperparatiroidizm)
• Kanser: Bazı kanser türleri, kemiklerde yıkıma neden olarak kalsiyumun kana karışmasına yol açabilir. Bazı kanserler PTH benzeri bir madde salgılayarak hiperkalsemiye neden olabilirler. (https://www.nedemek.page/kavramlar/kanser)
• İlaçlar: Tiazid diüretikler, lityum ve bazı vitamin takviyeleri (özellikle D vitamini) hiperkalsemiye neden olabilir. (https://www.nedemek.page/kavramlar/ilaç)
• Dehidratasyon: Vücutta yeterli sıvı olmaması, kalsiyum konsantrasyonunu artırabilir. (https://www.nedemek.page/kavramlar/dehidratasyon)
• Diğer Nedenler: Böbrek yetmezliği, sarkoidoz, tüberküloz, hareketsizlik ve bazı genetik bozukluklar da hiperkalsemiye neden olabilir. (https://www.nedemek.page/kavramlar/böbrek%20yetmezliği) (https://www.nedemek.page/kavramlar/sarkoidoz) (https://www.nedemek.page/kavramlar/tüberküloz)

Belirtileri

Hiperkalseminin belirtileri, kalsiyum seviyesinin ne kadar yüksek olduğuna ve ne kadar süredir yüksek olduğuna bağlı olarak değişir. Hafif hiperkalsemi genellikle belirti vermez. Daha yüksek seviyelerde ise şu belirtiler görülebilir:

• Yorgunluk
• Depresyon
• Kas güçsüzlüğü
• Kabızlık
• İştahsızlık
• Bulantı ve kusma
• Sık idrara çıkma
• Aşırı susama
• Kemik ağrısı
• Böbrek taşları (https://www.nedemek.page/kavramlar/böbrek%20taşları)
• Kalp ritim bozuklukları (ciddi durumlarda)

Tanı

Hiperkalsemi, genellikle rutin bir kan testi sırasında tespit edilir. Tanıyı doğrulamak için, kalsiyum seviyesini tekrar ölçmek ve diğer testler yapmak gerekebilir. Bu testler, paratiroid hormonu (PTH) seviyesi, D vitamini seviyesi, böbrek fonksiyon testleri ve idrar testlerini içerebilir. Ayrıca, altta yatan nedeni belirlemek için görüntüleme yöntemleri (örneğin, kemik taraması, akciğer grafisi) de kullanılabilir.

Tedavi

Hiperkalsemi tedavisi, kalsiyum seviyesinin ne kadar yüksek olduğuna, belirtilerin şiddetine ve altta yatan nedene bağlıdır. Hafif hiperkalsemi genellikle tedavi gerektirmez ve sadece düzenli takip yeterli olabilir. Daha yüksek seviyelerde ise şu tedaviler uygulanabilir:

• Sıvı takviyesi: Damar yoluyla sıvı verilerek dehidratasyon düzeltilir ve böbreklerin kalsiyumu atmasına yardımcı olunur.
• Diüretikler: Böbreklerin kalsiyumu atmasına yardımcı olan ilaçlar (örneğin, furosemid).
• Bifosfonatlar: Kemik yıkımını azaltarak kalsiyum seviyesini düşüren ilaçlar.
• Kalsitonin: Kemiklerden kalsiyum salınımını engelleyen bir hormon.
• Diyaliz: Böbrek yetmezliği olan hastalarda kalsiyumu kandan uzaklaştırmak için kullanılabilir.
• Paratiroidektomi: Primer hiperparatiroidizmde, aşırı aktif paratiroid bezlerinin cerrahi olarak çıkarılması. (https://www.nedemek.page/kavramlar/paratiroidektomi)

Hiperkalsemi şüphesi olan kişilerin bir doktora başvurması önemlidir. Erken tanı ve tedavi, ciddi komplikasyonları önlemeye yardımcı olabilir.